CÁCH PHÒNG NGỪA NGỘ ĐỘC DO BOTULINUM

Người dân cần chọn thực phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, có tiêu chuẩn chất lượng và an toàn được công nhận. Không nên tự đóng gói kín các thực phẩm và để kéo dài trong điều kiện không phải đông đá... Bộ Y tế đã đưa ra khuyến cáo để phòng chống ngộ độc do botulinum.

Cảnh báo thói quen sử dụng túi hút chân không

Đến ngày 9/9, các cơ sở y tế cả nước tiếp nhận gần 20 trường hợp nhập viện do ngộ độc botulinum sau ăn pate Minh Chay. Ngoài ra, còn một số lượng lớn người bị ngộ độc biểu hiện nhẹ đến các bệnh viện thăm khám.

Vi khuẩn kỵ khí clostridium botulinum sinh ra độc tố botulinum. Đây là nhóm chất độc đầu bảng, ở liều 0,009mcg tiêm tĩnh mạch có thể gây tử vong một người nặng 70kg.

Khi nhiễm botulinum, tỷ lệ tử vong cao từ 7-20%, thời gian liệt kéo dài. Khi nhập viện, bệnh nhân cần thở máy trung bình khoảng 2 tháng, tuy nhiên sau đó sẽ cần rất nhiều tháng để hồi phục.

2 bệnh nhân nặng nhất điều trị tại BV Bạch Mai dù được dùng thuốc giải độc từ ngày 29/8, tuy nhiên đến nay, 1 bệnh nhân vẫn trong tình trạng nặng.

Trong hướng dẫn tạm thời chẩn đoán và điều trị ngộ độc botulinum vừa ban hành, Bộ Y tế cho biết thịt hộp là loại thực phẩm cổ điển gây ngộ độc, do đó, vi khuẩn gây bệnh được gọi là vi khuẩn độc thịt. Tuy nhiên, các vụ ngộ độc trên thế giới cho thấy tất cả các loại thực phẩm từ rau, củ, quả, thịt, hải sản... được sản xuất không đảm bảo và đóng gói kín (ví dụ đồ hộp, can, lon, chai, lọ, bao, túi, gói) cùng với môi trường bảo quản bên trong không đảm bảo đều có thể dẫn tới bào tử phát triển thành vi khuẩn và sinh ngoại độc tố gây ngộ độc.

Phổ biến là thực phẩm chế biến, đóng gói thủ công, sản xuất nhỏ lẻ, hộ gia đình hoặc điều kiện sản xuất không đảm bảo. Có thể gặp các trường hợp ngộ độc với sản phẩm sản xuất công nghiệp và ăn tại các nhà hàng.

Bệnh nhân ngộ độc pate Minh Chay phải thở máy.

Trước đây, các ca ngộ độc botulinum rất hiếm gặp trên thế giới, tuy nhiên, những năm gần đây, xu hướng ngộ độc tăng do trào lưu sử dụng túi hút chân không chứa đựng thực phẩm tăng, kèm theo đó là bảo quản thực phẩm không đảm bảo, sử dụng tủ lạnh không đúng, đun lại thực phẩm không đủ chín trước khi ăn.

Các dấu hiệu ngộ độc thực phẩm do độc tố botulinum

Theo Bộ Y tế, ngộ độc thực phẩm do độc tố botulinum thường do ăn uống các thực phẩm có sẵn độc tố botulinum do các chủng vi khuẩn clostridium sinh ra. Người bị ngộ độc có thể khởi phát bệnh ở 12-36 giờ sau ăn, nhưng dao động trong khoảng 6-8 ngày sau ăn.

Các dấu hiệu bệnh: nôn, buồn nôn, liệt đối xứng 2 bên bắt đầu từ vùng đầu - mặt, cổ, lan dần xuống chân, sụp mi, nhìn đôi, nhìn mờ, nói khó, liệt vùng ngực - bụng, liệt 2 chân, phản xạ gân xương thường giảm hoặc mất nhưng người bệnh vẫn tỉnh táo, không có rối loạn cảm giác.

Trường hợp ngộ độc nặng dẫn tới liệt cơ hô hấp, suy hô hấp có thể tử vong. Liệt nặng nề kéo dài dẫn tới nhiều biến chứng.

Để phòng chống ngộ độc do botulinum, người dân cần chọn các sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, có tiêu chuẩn chất lượng và an toàn được công nhận. Người dân cần thận trọng với các thực phẩm đóng kín như trên nhưng có mùi hoặc màu sắc thay đổi hoặc có vị thay đổi khác thường (ví dụ sữa chua nhưng không còn vị chua bình thường).

Người dân không nên tự đóng gói kín các thực phẩm và để kéo dài trong điều kiện không phải đông đá (chỉ có nhiệt độ đông đá mới làm vi khuẩn ngừng phát triển và không sinh độc tố).

Bên cạnh đó, cần ưu tiên ăn các thực phẩm mới chế biến, mới nấu chín. Nấu chín sẽ phá hủy độc tố botulinum (nếu không may có trong thực phẩm).

Với các thực phẩm lên men, đóng gói hoặc che đậy kín theo cách truyền thống (như dưa muối, măng, cà muối...), cần đảm bảo phải chua, mặn. Khi thực phẩm hết chua thì không nên ăn.

Với các trường hợp vừa ăn thực phẩm nghi ngờ nhiễm độc, Bộ Y tế khuyến cáo người dân có thể gây nôn.

Với các trường hợp đã ăn thực phẩm chứa độc tố botulinum lâu ngày, nên tiếp tục theo dõi; khi triệu chứng tiến triển nặng, cần nhập viện. Tại cơ sở y tế, bác sĩ sẽ tiếp tục làm xét nghiệm, đánh giá, phân loại.

Trường hợp cho về nhà theo dõi có thể uống than hoạt tính với liều dùng 1g/kg thể trọng, kết hợp sorbitol với liều tương đương liều than hoạt.

Những ca bệnh nặng phải nhập viện, cần cấp cứu và hồi sức hô hấp càng sớm càng tốt để kiểm soát đường thở, kết hợp dùng thuốc giải độc đặc hiệu càng sớm càng tốt, đặc biệt trong 1 tuần đầu.

Các bệnh nhân nhiễm độc botulinum thường bị giảm nhu động ruột hoặc liệt ruột cơ năng nên bệnh nhân cần ăn tăng cường chất xơ, thường xuyên xoa bụng.